Mae ymchwil newydd yn datgelu effeithiau aflonyddu, bwlio, cam-drin a gwahaniaethu yn y gweithle optegol
Mae'r Cyngor Optegol Cyffredinol (GOC) wedi cyhoeddi ymchwil newydd sy'n archwilio profiadau bywyd cofrestreion sydd wedi profi aflonyddu, bwlio, cam-drin neu wahaniaethu yn y gwaith, a'r effaith y mae hyn yn ei chael arnynt a'u gallu i ddarparu gofal diogel i gleifion.
Mae'r ymchwil ansoddol, a gynhaliwyd gan Explain Market Research, yn cynnwys 38 o gyfweliadau manwl gydag optometryddion ac optegwyr dosbarthu. Roedd gan bob un ohonynt brofiad o aflonyddu, bwlio, cam-drin neu wahaniaethu yn y gwaith – naill ai fel un mater neu wedi profi problemau lluosog. Fe'i comisiynwyd yn dilyn canfyddiadau arolygon diweddar o gofrestrwyr y GOC sy'n tynnu sylw at y nifer uchel o achosion o fwlio, aflonyddu, cam-drin a gwahaniaethu yn y gweithle optegol.
Datgelodd y cyfweliadau gymhlethdodau camdriniaeth a'i goblygiadau hirdymor posibl:
- Diwylliant y gweithle : Nododd cyfranogwyr golled mewn boddhad swydd dros y blynyddoedd diwethaf oherwydd cynnydd yn y llwyth gwaith, pwysau masnachol a deinameg rhyngbroffesiynol.
- Camdriniaeth yn y gweithle: Trafododd y cyfranogwyr brofiadau o fwlio corfforol, geiriol neu seiberfwlio; gwahaniaethu ar sail rhyw, crefydd, hil neu rywioldeb; aflonyddu yn y gwaith, fel arfer ar ffurf aflonyddu rhywiol; a sylwadau camdriniol ac ymddygiadau ymosodol gan gleifion.
Trafododd y cyfranogwyr hefyd effeithiau profi camdriniaeth yn y gwaith yn ymwneud ag aflonyddu, bwlio, cam-drin neu wahaniaethu. Roedd y rhain yn cynnwys:
- Effeithiau ar iechyd meddwl (e.e. profi straen, pryder a/neu iselder)
- Symptomau corfforol (fel pendro, meigryn)
- Effeithiau ar fywyd personol (megis newid yn eu hunanhyder/hunan-barch)
- Llai o ymgysylltiad yn eu gwaith a/neu ddatblygiad gyrfa.
Canfyddiad nodedig yw'r duedd i bobl gario eu profiadau o aflonyddu, bwlio, cam-drin neu wahaniaethu yn y gwaith gyda nhw drwy gydol eu gyrfa. Gallai hyn effeithio ar eu dewisiadau gyrfa, megis patrymau gwaith, pa fath o ymarfer yr oeddent yn gweithio ynddo, a pha un a ddylent weithio fel locwm neu fel aelod parhaol o staff.
Teimlai rhai cyfranogwyr y gallai gofal cleifion fod wedi cael ei effeithio'n anuniongyrchol o ganlyniad i effeithiau eu camdriniaeth, er enghraifft wrth ddarparu gofal llai personol neu 'ofalgar'.
Nodwyd sawl rhwystr i ddatgelu profiadau negyddol, gan gynnwys:
- Methu dod o hyd i'r person cywir i godi pryderon wrtho
- Poeni am effeithiau andwyol adrodd, fel bygwth eu henw da neu eu rhagolygon gyrfa
- Pryder ynghylch adrodd ymddygiad heb unrhyw dystiolaeth
- Ffydd isel mewn newid.
Trafododd y cyfranogwyr hefyd ffyrdd yr oeddent yn credu y gellid mynd i'r afael yn effeithiol â bwlio, aflonyddu, cam-drin a gwahaniaethu yn y gweithle, megis:
- Cynllun o beth i'w wneud os ydyn nhw'n profi'r ymddygiadau hyn
- Arweinydd sefydledig o fewn y map ffordd hwn i fynd i'r afael â phryderon
- Cefnogaeth gan gymheiriaid
- Addysg gydol gyrfa ynghylch sut i adnabod a gweithredu ar gamdriniaeth
- Arweinyddiaeth gan y GOC i ddarparu cyfathrebu ledled y diwydiant ynghylch disgwyliadau o ran ymddygiad priodol a'r canlyniadau os caiff y disgwyliadau hyn eu torri.
Dywedodd Steve Brooker, Cyfarwyddwr Strategaeth Reoleiddio:
“Mae’r adroddiad pwerus hwn yn datgelu effeithiau personol dinistriol bwlio, aflonyddu, cam-drin a gwahaniaethu yn y gweithle. Mae hefyd yn dangos y canlyniadau posibl i ddiogelwch cleifion o’r ymddygiadau hyn, sy’n rhoi mandad clir i’r GOC weithredu ar ddiogelu’r cyhoedd.
Yn 2023, ynghyd â chyrff proffesiynol ac aelodaeth, cyhoeddwyd datganiad ar y cyd yn ymrwymo i ddull dim goddefgarwch o fwlio, aflonyddu, cam-drin a gwahaniaethu ar draws pob amgylchedd gwaith, mewn ymateb i ganfyddiadau yn ein harolwg gweithlu. Ers hynny rydym wedi cryfhau ein safonau ymarfer i helpu i hyrwyddo amgylcheddau gweithle mwy cynhwysol a sicrhau bod busnesau'n cefnogi'r rhai sydd wedi wynebu'r ymddygiadau negyddol hyn.
Rydym wedi ymrwymo i ddefnyddio ein dulliau rheoleiddio i fynd i'r afael â diwylliant negyddol yn y gweithle, ond mae gwneud newid go iawn yn gofyn am ymdrech ledled y sector. Mae er budd pawb mynd i'r afael â'r materion hyn, oherwydd fel arall bydd gyrfaoedd optegol yn dod yn llai deniadol a bydd gweithwyr proffesiynol yn dod â'u gyrfaoedd optegol i ben yn gynnar.
Rwy'n ddiolchgar i bawb a gymerodd ran am gael y dewrder i rannu eu profiadau a thanlinellu'r pwnc anodd hwn.”
Yn y cyfweliadau, galwodd y cyfranogwyr ar y GOC i egluro sut y byddai'n ymateb pe bai ei safonau ymarfer yn cael eu torri. Bwriad y canlynol yw helpu cofrestryddion a rhanddeiliaid i ddeall dull y GOC o ran gwaith addasrwydd i ymarfer mewn achosion o'r fath.
“Er ein bod yn cydnabod mai’r ffordd orau o ymdrin â’r rhan fwyaf o bryderon yn y gweithle yw ar lefel leol, efallai y byddwn yn ymchwilio i achosion mwy difrifol o aflonyddu, bwlio, cam-drin a gwahaniaethu. Caiff pob achos ei asesu yn ôl ei rinweddau ei hun, gan ystyried difrifoldeb y pryderon a pha un a oes digon o dystiolaeth, neu arwydd clir bod tystiolaeth ar gael, i gefnogi’r honiadau. Lle nad yw achosion yn bodloni ein meini prawf derbyn ar gyfer ymchwiliad ffurfiol, efallai y byddwn yn rhoi cyngor anffurfiol i’r cofrestrydd yn eu hatgoffa o’r safonau y disgwylir iddynt eu cynnal. Rydym hefyd yn cadw cofnod o bryderon o’r fath fel, os codir materion tebyg yn y dyfodol, y gallwn eu hadolygu yn eu cyd-destun.
Mae gwahaniaethu yn tanseilio hyder y cyhoedd yn y proffesiwn ac mae ganddo'r potensial i beri risg ddifrifol i ddiogelwch cleifion. Mae'n debygol y bydd sancsiwn mwy difrifol yn briodol lle mae achos yn cynnwys gwahaniaethu uniongyrchol neu anuniongyrchol yn erbyn cleifion, cydweithwyr neu bobl eraill sy'n rhannu nodweddion gwarchodedig naill ai o fewn neu y tu allan i'w bywyd proffesiynol.
