Gofalu am gleifion mewn amgylchiadau bregus

1. Rydym wedi datblygu'r canllawiau hyn i helpu ein cofrestreion i ystyried ac ymateb i anghenion cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed. Gallai hynny gynnwys cleifion â chyflyrau iechyd sylfaenol, plant, neu'r rhai sy'n profi digwyddiad bywyd anodd a allai effeithio ar eu gallu i gael mynediad at ofal llygaid neu wneud penderfyniadau gwybodus am eu gofal.   
2. Gofal, lles a diogelwch cleifion fydd eich pryder cyntaf. Mae hyn wrth wraidd bod yn weithiwr gofal iechyd. Hyd yn oed os nad oes gennych gyswllt uniongyrchol â chleifion, gall eich penderfyniadau neu ymddygiad barhau i effeithio ar eu gofal a'u diogelwch. 
3. Mae'n debyg y byddwch yn dod ar draws cleifion agored i niwed drwy gydol eich gyrfa. Bydd gallu adnabod ac ymateb i fregusrwydd yn helpu i sicrhau eich bod yn darparu gofal llygaid diogel ac effeithiol ac yn gwella mynediad at ofal.  
4. Mae'r canllaw hwn yn rhoi trosolwg o bwysigrwydd deall gwendidau, cyngor ar sut i gefnogi unigolion mewn amgylchiadau agored i niwed, a chanllawiau i fusnesau ar sut i gefnogi staff i nodi gwendidau ac addasu eu harferion yn unol â hynny.  
5. Dylid darllen y canllawiau hyn ochr yn ochr â'r Safonau Ymarfer ar gyfer Optometryddion ac Optegwyr Dosbarthu ('Safonau Ymarfer') y mae'n rhaid i bob optometrydd ac optegydd dosbarthu eu bodloni a'r Safonau ar gyfer Myfyrwyr Optegol y mae'n rhaid i bob optometrydd ac optegydd dosbarthu myfyriwr eu cymhwyso i'w hymarfer. Lle cyfeirir at y ddwy set o safonau ar gyfer cofrestreion unigol, cyfeirir at y rhain fel "safonau" er hwylustod darllen. Lle cyfeirir at safonau penodol, byddwn yn rhoi rhif y Safonau ar gyfer Myfyrwyr Optegol mewn cromfachau ar ôl y rhif ar gyfer y Safonau Ymarfer, lle bo'n berthnasol (e.e. 11(10)). Mae Atodiad 1 i'r canllawiau hyn yn tynnu sylw at safonau perthnasol.   
6. Mae Safon 1(1) yn amlinellu pwysigrwydd trin cleifion fel unigolion a lle bo modd addasu eich gofal a'ch triniaeth yn seiliedig ar eu hanghenion. Mae Safon 7(6) yn canolbwyntio ar yr angen i gynnal asesiad digonol, a all gynnwys cofnodi unrhyw symptomau cyfredol, credoau personol, ffactorau diwylliannol a gwendidau, tra bod safon 8(7) yn ymdrin â chadw cofnodion. Mae Safon 11(10) yn ymdrin â rhwymedigaethau cyfreithiol mewn perthynas â diogelu plant, pobl ifanc ac oedolion agored i niwed. Mae Safon 13(12) yn cynnwys yr angen i ystyried ac ymateb i anghenion pobl mewn amgylchiadau agored i niwed a gwneud addasiadau rhesymol i'ch ymarfer.  
7. Os ydych chi'n fusnes optegol sydd wedi'i gofrestru gyda'r GOC, dylech chi ddarllen y canllawiau hyn ochr yn ochr â'r Safonau ar gyfer Busnesau Optegol , y mae'n rhaid i bob busnes cofrestredig eu cymhwyso wrth gynnal eu busnes. Lle byddwn yn cyfeirio at y safonau hyn, byddwn bob amser yn darparu'r rhif ac yn cyfeirio at y safonau hyn yn benodol. 
8. Mae Safon 1.1 o'r Safonau ar gyfer Busnesau Optegol yn ymdrin â disgwyliadau cleifion y gallant fod yn ddiogel yng ngofal y busnes, gan gynnwys mewn perthynas â diogelu. Mae Safon 1.2 yn tynnu sylw at yr angen i ddarparu amgylchedd addas ac mae safon 1.3 yn nodi pwysigrwydd cyfathrebu clir â chleifion. Mae Safon 3.1 yn nodi pwysigrwydd staff yn gallu arfer eu barn broffesiynol i ddiwallu anghenion cleifion, gan gynnwys y rhai mewn amgylchiadau agored i niwed.  
9. Mae'r gair 'rhaid' yn nodi gofyniad gorfodol, er enghraifft, rhaid i gofrestreion gydymffurfio â'r gyfraith a rhaid iddynt fodloni safonau'r GOC. 
10. Dylech ddefnyddio eich dyfarniad proffesiynol i gymhwyso'r canllawiau hyn i'ch ymarfer eich hun a'r amrywiaeth o leoliadau y gallech weithio ynddynt. 
11. Mae dwy ran i'r canllawiau hyn: rhan 1 sy'n canolbwyntio ar ganllawiau i gofrestreion unigol (optometryddion, optegwyr dosbarthu a myfyrwyr optegol) a rhan 2 sy'n canolbwyntio ar ganllawiau i fusnesau. P'un a ydych chi'n darllen y canllawiau o safbwynt unigol neu fusnes, mae'n bwysig darllen y ddwy ran.  

12. Mae'r cysyniad o fregusrwydd yn un pwysig o fewn gofal iechyd, gan gydnabod bod anghydbwysedd pŵer a gwybodaeth rhwng gweithwyr gofal iechyd proffesiynol a'u cleifion. Mae'r bregusrwydd hwn yn cael ei chwyddo oherwydd y pryder y bydd llawer o bobl yn ei deimlo'n naturiol mewn unrhyw ryngweithio gofal iechyd. Rydym yn ymdrin â'r angen i gynnal ffiniau priodol oherwydd yr anghydbwysedd pŵer hwnnw yn safon 15(14) ac mewn canllawiau ar wahân ar y pwnc hwnnw. Mae bregusrwydd hefyd yn ymddangos mewn deddfwriaeth, yn aml mewn perthynas â phlant neu oedolion agored i niwed, lle mae dyletswyddau cyfreithiol i'w hamddiffyn rhag niwed neu gam-drin. Mae hyn wedi'i gynnwys o dan safon 11(10) a hefyd yn safon 1.1.1 o'r Safonau ar gyfer Busnesau Optegol ond nid yw dyletswyddau cyfreithiol ar ddiogelu wedi'u cynnwys yn fanwl yn y canllawiau hyn.  
13. Yn y cyflwyniad i'r safonau ac yn safon 13.7(12.7) rydym yn cyfeirio at 'gleifion mewn amgylchiadau agored i niwed'. Dyma gleifion sydd, oherwydd eu hamgylchiadau personol, angen gofal, cefnogaeth neu amddiffyniad penodol neu sydd mewn perygl o gael eu cam-drin a'u hesgeuluso.  
14. Gall cleifion fod yn agored i niwed am amrywiaeth o resymau, gan gynnwys cyflyrau iechyd corfforol neu feddyliol, y gallu i reoli eu hiechyd, neu ymdopi â chyfres anodd o ddigwyddiadau bywyd. Gall gwendidau fod yn anweledig yn aml ac felly'n anodd eu hadnabod. Mae rhai enghreifftiau o amgylchiadau agored i niwed yn cynnwys: 

• cyflyrau iechyd corfforol 
• anableddau  
• cyflyrau iechyd meddwl; 
• anawsterau dysgu fel dyslecsia; 
• trawma yn y gorffennol, gan gynnwys o fewn y system gofal iechyd; 
• digwyddiadau bywyd anodd, fel profedigaeth ddiweddar; 
• anawsterau ariannol; 
• rhwystrau iaith a all atal unigolion rhag ceisio'r gofal sydd ei angen arnynt a deall yr hyn sy'n cael ei gyfleu;
• cam-drin domestig; a
• niwroamrywiaeth. 

15. Gall amgylchiadau agored i niwed hefyd gynnwys y sefyllfa lle mae'r claf yn cwrdd â'r gweithiwr gofal llygaid proffesiynol. Er enghraifft, gellir ystyried cleifion sy'n derbyn gofal mewn lleoliad cartref yn agored i niwed oherwydd bod y gweithiwr gofal llygaid proffesiynol wedi dod i gartref y claf i ddarparu eu gofal. Gall y claf deimlo mwy o bwysau i brynu teclyn optegol oherwydd ei fod yn anoddach iddynt ddweud na yn eu cartref eu hunain.   
16. Gall lefelau o fregusrwydd amrywio rhwng cyd-destunau a newid dros amser. Gall pawb fod yn fregus ar ryw adeg yn eu bywydau, hyd yn oed os mai dim ond am gyfnodau byr y mae'n digwydd. 
17. Felly, mae cyfres o ffactorau'n cyfuno i lunio bregusrwydd gan gynnwys nodweddion personol unigolyn (e.e. cyflyrau iechyd, gallu) ac amgylchiadau bywyd (e.e. cyllid, ble maen nhw'n byw), nodweddion cynhenid ​​gofal llygaid (e.e. anghydbwysedd gwybodaeth, sefyllfaoedd llawn straen) yn ogystal â gweithredoedd gweithwyr gofal llygaid proffesiynol a busnesau (e.e. empathi, cyfathrebu, addasiadau).  

18. Mae anghydraddoldebau mewn canlyniadau iechyd llygaid, er enghraifft, mae tua 60% o bobl sy'n byw gyda cholled golwg yn fenywod, ac mae pobl o rai grwpiau ethnig mewn mwy o berygl o rai o brif achosion colli golwg, fel glawcoma a retinopathi diabetig. Mae mynd i'r afael ag anghydraddoldebau yn her ym mhob amgylchedd gofal iechyd, ac mae rhai achosion o'r anghydraddoldebau hyn yn adlewyrchu nodweddion strwythurol mewn cymdeithas sydd y tu hwnt i ddylanwad y rhai sydd wedi cofrestru. Fodd bynnag, mae tystiolaeth o anghydraddoldebau gofal iechyd mewn gofal llygaid mewn perthynas â mynediad a phrofiad cleifion, y gall y rhai sydd wedi cofrestru helpu i'w gwella trwy eu harfer proffesiynol. 
19. Mae ein hymchwil yn dangos bod y cleifion mwyaf agored i niwed yn profi canlyniadau llawer gwaeth. Mae unigolion mewn amgylchiadau agored i niwed yn llai tebygol o fod yn fodlon ar eu gofal neu efallai na fyddant yn cael mynediad at ofal o gwbl. [1] Efallai y bydd cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed sydd â phrofiadau gwael, neu sy'n teimlo nad yw cofrestreion wedi'u cefnogi'n briodol, yn llai tebygol o geisio gofal llygaid yn y dyfodol. Rydych chi'n chwarae rhan hanfodol wrth gefnogi'r unigolion hynny i gael mynediad at ofal llygaid a rheoli eu hiechyd llygaid.  
20. Mae ein harolwg canfyddiadau cyhoeddus yn 2025 yn tynnu sylw at y canlynol [2] :  

• Mae cleifion o gefndir mwyafrif byd-eang yn llai tebygol o fod yn fodlon ar y profiad cyffredinol o ymweld ag optegydd/optometrydd (82% vs 88%). Maent hefyd yn fwy tebygol o beidio â chael prawf golwg erioed (6% vs 3%). 

• Mae cleifion ag anabledd hefyd yn llai tebygol o fod yn fodlon â'r profiad cyffredinol (83% vs 88%). 

• Dim ond 68% o gleifion nad ydynt yn hyderus wrth reoli eu hiechyd llygaid eu hunain sy'n fodlon â'r profiad cyffredinol (o'i gymharu ag 87% ar gyfartaledd). 

• Mae'r rhai nad ydynt yn siarad Saesneg fel iaith gyntaf yn llai tebygol o fod yn fodlon o'i gymharu â'r cyfartaledd (77% vs 89%). 

21. Gall bregusrwydd ymddangos mewn gwahanol ffyrdd a gallant hefyd effeithio ar wahanol gleifion mewn gwahanol ffyrdd. Gall cleifion sy'n agored i niwed fod yn llawer llai abl i eiriol drostynt eu hunain a chynrychioli eu buddiannau eu hunain. Efallai y bydd angen addasiadau arnynt oherwydd bod ganddynt anghenion cymorth mwy penodol. Efallai y byddant yn llai abl i wneud penderfyniadau gwybodus am eu gofal neu'n teimlo'n llai cyfforddus yn gwrthod triniaeth neu'n dewis opsiynau y maent yn credu sydd orau iddynt. Efallai y byddant hefyd yn ei chael hi'n anoddach derbyn gwybodaeth sy'n cael ei rhannu â nhw.  
22. Fodd bynnag, ni ddylech wneud rhagdybiaethau am wendidau claf na'r ffordd orau o ymateb iddynt. Felly mae'n bwysig eich bod yn defnyddio'ch barn broffesiynol i gefnogi eich cleifion a nodi unrhyw anghenion ychwanegol a allai fod ganddynt. 

23. Yn yr adran hon mae 'chi' yn cyfeirio at y cofrestrydd unigol.  

Adnabod ac asesu cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed 

24. Y cam cyntaf mewn unrhyw bennod gofal yw cynnal asesiad o'r claf. Dylech gynnal asesiad digonol at ddibenion yr ymgynghoriad neu'r driniaeth optegol. Mae hyn yn cynnwys, lle bo angen, unrhyw hanes meddygol, teuluol a chymdeithasol perthnasol y claf. Gall hyn gynnwys symptomau cyfredol, credoau personol, ffactorau diwylliannol a gwendidau (safon 7(6)).  
25. Mewn rhai achosion, efallai na fydd bregusrwydd claf yn amlwg. Gall cleifion roi gwybodaeth i chi am eu bregusrwydd, ond efallai y bydd achlysuron lle nad yw cleifion yn datgelu gwybodaeth sensitif am eu hamgylchiadau. Mae teuluoedd a gofalwyr yn chwarae rhan bwysig wrth gefnogi cleifion i dderbyn gofal llygaid effeithiol. Gall y penodau gofal hyn a'r sgyrsiau y mae angen eu cynnal fod yn fwy cymhleth a chynnwys ystyriaethau ynghylch caniatâd (gweler paragraff 37). 
26. Ar ddechrau asesiad, dylech ofyn i gleifion a oes unrhyw beth y mae angen i chi ei wybod am eu hamgylchiadau neu unrhyw beth arall y dylech ei wybod i'ch helpu i ddiwallu eu hanghenion.  
27. Nid ydym yn disgwyl i chi chwilio am wybodaeth nad yw'n angenrheidiol i gynnal asesiad digonol, ond dylech fod yn effro i arwyddion a allai ddangos bod cleifion yn agored i niwed. Mae gwrando ar gleifion, rhoi eich sylw llawn iddynt, ymateb gyda sensitifrwydd a thrugaredd, a thrin cleifion fel unigolion i gyd yn ffyrdd y gallwch nodi gwendidau posibl (safon 1).  
28. Os ydych chi'n gweld claf, os ydych chi wedi'i weld o'r blaen, neu os ydych chi wedi cael eich gweld yn y practis o'r blaen, efallai bod cofnod o wybodaeth eisoes sy'n awgrymu y gallai'r claf fod mewn amgylchiadau bregus. Fel rhan o wirio a oes unrhyw newidiadau wedi bod yn hanes neu amgylchiadau'r claf, dylech wirio a oes unrhyw newidiadau wedi bod yn eu bregusrwydd.  
29. Rydym yn cydnabod bod cofrestreion yn gweithio mewn amrywiaeth o wahanol leoliadau a bod gan lawer o fusnesau eu prosesau eu hunain ar gyfer asesu cleifion. Ond fel gweithiwr proffesiynol, rydych chi'n dal i fod yn gyfrifol am ddigonolrwydd yr asesiad a gynhaliwch, gan sicrhau eich bod chi'n casglu digon o wybodaeth i wneud asesiad priodol.  
30. Dylech sicrhau eich bod yn cofnodi manylion a chanfyddiadau'r asesiad a gynhaliwch, gan gynnwys gwybodaeth am unrhyw wendidau (safon 8.2.4(7.2.4)) fel rhan o gofnod triniaeth y claf.   
31. Os oes gennych bryderon bod diogelwch neu lesiant claf mewn perygl, gan gynnwys os ydynt mewn perygl o gael eu cam-drin, rhaid i chi ddilyn gweithdrefnau adrodd yn unol â pholisïau eich gweithle ac unrhyw ofynion cyfreithiol.  

32. Unwaith y byddwch wedi nodi y gallai claf fod mewn amgylchiadau bregus, dylech ystyried ac ymateb i'w hanghenion (safon 13.7(12.7)). Wrth wneud hynny, efallai y byddwch yn ei chael hi'n ddefnyddiol siarad â'r claf yn sensitif i ddeall a oes unrhyw addasiadau y maent wedi'u cael yn fuddiol yn y gorffennol. Gall hyn fod yn arbennig o ddefnyddiol mewn sefyllfaoedd lle mae'r claf wedi bod yn rheoli'r amgylchiadau bregus hyn ers amser maith.  
33. Mae gan y cysyniad o addasiadau rhesymol sy'n ymwneud ag anableddau ystyr penodol mewn deddfwriaeth cydraddoldeb, y dylech fod yn ymwybodol ohono. Mae'r canllaw hwn yn ymdrin ag addasiadau i ddiwallu anghenion cleifion yn ehangach. 
34. Dylech wneud addasiadau i'ch ymarfer i ddarparu ar gyfer yr amgylchiadau bregus hyn a gwella mynediad at ofal. Bydd yr addasiadau'n amrywio yn dibynnu ar yr unigolyn ac nid oes un dull sy'n addas i bawb. Gallai addasiadau gynnwys ond nid ydynt yn gyfyngedig i:  

• rhoi mwy o amser i'r claf gwblhau ei ymgynghoriad neu unrhyw ôl-ofal, neu oedi'r ymgynghoriad neu'r ôl-ofal i roi amser i'r claf ystyried ei opsiynau; 
• darparu gwybodaeth ysgrifenedig am y camau nesaf neu gynlluniau triniaeth; 
• addasu amgylchedd y driniaeth neu lawr y siop i fod yn fwy ffafriol i'r claf (er enghraifft, lleihau tynnu sylw neu sŵn); 
• defnyddio dehonglydd neu hebrwngwr ar gyfer y claf;  
• addasu eich arddull cyfathrebu, drwy egluro termau technegol neu ddefnyddio cymhorthion gweledol; a/neu
• ystyried agosrwydd corfforol; a/neu 
• adolygu caniatâd yn rheolaidd. 

35. Gall cleifion, gan gynnwys y rhai mewn amgylchiadau agored i niwed, brofi rhywfaint o bryder ynghylch yr ymgynghoriad neu'r driniaeth. Er y gall rhai cleifion fod yn gyfarwydd â'r prawf golwg, neu'r broses o brynu sbectol neu lensys cyffwrdd, i eraill efallai mai dyma'r tro cyntaf iddynt ymweld â busnes optegol. Gall cyflwyniadau clir a gosod disgwyliadau, ynghyd â bod yn galonogol ar lafar drwy gydol eich rhyngweithio â nhw, helpu i leihau lefelau pryder a sicrhau bod cleifion yn deall beth sy'n digwydd drwy gydol eu hymweliad.   
36. Ni ddylech wneud rhagdybiaethau ynghylch lefel gwybodaeth neu ddealltwriaeth y claf a dylech roi'r cyfle iddynt ofyn cwestiynau ac ystyried unrhyw bryderon neu ddisgwyliadau y gallent fod wedi'u mynegi. 
37. Gall amgylchiadau agored i niwed hefyd effeithio ar allu claf i gydsynio (safon 3(3)). Ni ddylai bodolaeth yr amgylchiadau hyn arwain at dybiaeth awtomatig nad oes gan y claf y gallu i gydsynio. Yn lle hynny, dylech ddefnyddio eich barn broffesiynol i wneud penderfyniad yn seiliedig ar yr holl amgylchiadau a'r wybodaeth sydd ar gael yn rhesymol i chi. Dylech hefyd gyfeirio at ein canllawiau ar wahân ar gydsyniad .  
38. Os ydych chi'n ansicr ynghylch sut i addasu eich ymarfer, dylech chi gael cyngor gan eich cyflogwr, cydweithwyr eraill, gweithwyr gofal iechyd a chymdeithasol proffesiynol neu bobl sy'n ymwneud â'u gofal. Os ydych chi'n dal yn ansicr, efallai y bydd angen i chi ymgynghori â'ch corff proffesiynol neu gynrychioliadol, neu gael cyngor cyfreithiol.  
39. Os oes angen i chi ddatblygu eich sgiliau wrth asesu amgylchiadau bregus ac addasu eich ymarfer, dylech ymgymryd â hyfforddiant pellach yn ôl yr angen. 

40. Yn yr adran hon mae 'chi' yn cyfeirio at y corff corfforaethol neu gyfarwyddwr neu swyddog cyfrifol busnes optegol (p'un a ydych chi'n optometrydd cofrestredig neu'n optegydd dosbarthu cofrestredig ai peidio). 

Polisïau a gweithdrefnau gweithle 

41. Bydd gan fusnesau bolisïau a gweithdrefnau ar waith eisoes sy'n berthnasol i gleifion mewn amgylchiadau agored i niwed. Er enghraifft, bydd ganddynt weithdrefnau i gyflawni eu rhwymedigaethau cyfreithiol a phroffesiynol i ddiogelu cleifion rhag cam-drin neu i ddarparu amgylchedd gofal cleifion hygyrch yn unol â deddfwriaeth cydraddoldeb a'r gyfraith ar allu meddyliol. Dylech wneud cleifion darpar yn ymwybodol o rwystrau mynediad posibl cyn apwyntiadau, fel grisiau.  
42. Dylech ystyried a oes angen unrhyw bolisïau neu weithdrefnau ychwanegol ar eich busnes i gefnogi cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed. Gallai hyn gynnwys gwneud newidiadau i unrhyw brosesau asesu i gefnogi staff i nodi'r cleifion hyn, fel darparu enghreifftiau o gwestiynau y gallai staff eu gofyn i dynnu'r wybodaeth hon allan neu wneud newidiadau i ffurflenni asesu ysgrifenedig.  
43. Dylech sicrhau bod unrhyw system cadw cofnodion yn caniatáu i'ch staff gasglu gwybodaeth am amgylchiadau bregus claf a'i chadw'n ddiogel ac yn saff (Safonau ar gyfer Busnesau Optegol, 2.4.1).  

44. Mae'n bwysig i staff allu arfer eu barn broffesiynol wrth gyflawni eu dyletswyddau i gleifion, a bodloni disgwyliadau eu rheoleiddiwr proffesiynol. Gall staff sydd wedi'u grymuso ystyried yr hyn sydd orau i gleifion, gan gynnwys y rhai mewn amgylchiadau agored i niwed, a gweithredu er eu lles gorau.  

45. Dylech chi gefnogi staff i gael yr hyder i wneud penderfyniadau yn eu rôl, gan gynnwys penderfyniadau ar sut i addasu eu hymarfer i ymateb i anghenion cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed (Safonau ar gyfer Busnesau Optegol, 3.1.2-6). Gall gwneud penderfyniadau ar sut i gefnogi'r cleifion hyn fod yn anodd weithiau i staff, yn enwedig i'r rhai nad ydynt efallai wedi cefnogi cleifion mewn amgylchiadau tebyg o'r blaen. Felly, anogwch staff i geisio cyngor priodol os oes angen.  
46. Er mwyn helpu staff i gyfathrebu'n effeithiol â chleifion mewn amgylchiadau agored i niwed, dylech ddarparu gwybodaeth sy'n hygyrch i gleifion mewn ffordd y maent yn ei deall, gan ystyried anghenion a gofynion unigol (Safonau ar gyfer Busnesau Optegol, 3.1). Gall sgyrsiau am agoredrwydd cyffwrdd â materion sensitif neu bersonol i glaf. Felly, mae cefnogi staff i ddatblygu eu sgiliau cyfathrebu ac i drin cleifion â gofal a thrugaredd yn hanfodol.  
47. Efallai y bydd angen mwy o amser ar gleifion mewn amgylchiadau agored i niwed i brosesu gwybodaeth a roddwyd iddynt neu i wneud penderfyniadau (a allai gynnwys newid eu meddwl). Felly, dylech sicrhau, cyn belled ag y bo modd, nad yw pwysau gweithredol neu fasnachol yn atal staff rhag rhoi'r amser sydd ei angen arnynt i gleifion (Safonau ar gyfer Busnesau Optegol, 3.2). Dylech hefyd ganiatáu digon o amser i staff, cyn belled ag y bo modd, i ddiwallu anghenion cleifion o fewn y ddarpariaeth gofal. 
48. Dylech hefyd ddarparu gwybodaeth glir i gleifion am gostau cynhyrchion a gwasanaethau proffesiynol (Safonau ar gyfer Busnesau Optegol, 2.1.8). Mae tryloywder mewn prisio yn bwysig fel y gall pob claf wneud penderfyniadau gwybodus. Gallai bod yn agored i niwed ei gwneud hi'n fwy tebygol y bydd cleifion yn teimlo'n ddryslyd neu dan bwysau i brynu gwasanaethau. Er enghraifft, gall cleifion sy'n teimlo'n llai hyderus yn rheoli eu hiechyd eu hunain deimlo'n llai hyderus wrth geisio gwybodaeth am brisio. Yn yr un modd, gall y rhai sydd wedi profi digwyddiad bywyd difrifol deimlo'n llai abl i wneud penderfyniad gwybodus ar adeg prynu.  
49. Dylech chi gefnogi cleifion i ddeall eu cymhwysedd i gael cymorth ariannol, fel profion golwg a ariennir gan y GIG a pha gynhyrchion sydd ar gael i gleifion sy'n defnyddio talebau optegol y GIG. Bydd hyfforddi staff ar sut i ymdrin â sgyrsiau am brisio yn cefnogi cleifion mewn amgylchiadau agored i niwed ymhellach.