Mae ymchwil GOC yn datgelu effeithiau pwysau masnachol ar weithwyr proffesiynol optegol ac yn lansio adolygiad thematig
Mae'r Cyngor Optegol Cyffredinol (GOC) wedi cyhoeddi canfyddiadau ei Arolwg Gweithlu a Chanfyddiadau 2025, sy'n anelu at ddysgu mwy am brofiadau gwaith cofrestreion, gan gynnwys barn ar eu boddhad swydd ac amodau gwaith.
Mae ymchwil eleni yn dangos bod cofrestryddion sy'n profi pwysau amser neu fasnachol yn fwy tebygol o nodi anawsterau wrth ddarparu'r lefel ddigonol o ofal sydd ei hangen ar gleifion. Canran yr ymatebwyr a nododd eu bod wedi profi'r arferion canlynol weithiau neu'n aml yn ystod y 12 mis diwethaf oedd:
- Dywedodd 48 y cant o’r optometryddion a ymatebodd eu bod yn teimlo nad oedd yr amser safonol a neilltuwyd i gynnal prawf golwg yn ddigonol i ddarparu gofal diogel i gleifion.
- Dywedodd 38 y cant eu bod yn teimlo pwysau i weld nifer uchel o gleifion bob dydd a bod hynny'n effeithio ar eu gallu i ddarparu gofal diogel i gleifion.
- Dywedodd 33 y cant eu bod yn teimlo dan bwysau i werthu mathau penodol o sbectol neu lensys cyswllt a fydd yn ennill mwy o arian i'r busnes.
- Dywedodd 30 y cant eu bod wedi teimlo dan bwysau i gyrraedd targedau masnachol ar draul gofal cleifion.
- Dywedodd 22 y cant eu bod wedi teimlo dan bwysau i werthu cynnyrch neu ddarparu gwasanaeth nad oeddent yn ystyried ei fod ei angen ar y claf.
Mae lefelau boddhad swydd cyffredinol wedi gostwng eto, gyda dim ond 55 y cant o ymatebwyr yn teimlo'n fodlon yn eu rôl dros y 12 mis diwethaf, o'i gymharu â 62 y cant yn 2023 a 58 y cant yn 2024.
Mae lefelau aflonyddu, bwlio, cam-drin a gwahaniaethu yn dal yn uchel, gyda 44 y cant o'r ymatebwyr yn nodi eu bod wedi profi aflonyddu, bwlio neu gam-drin yn eu gwaith neu le astudio a 29 y cant wedi profi gwahaniaethu yn eu gwaith neu le astudio yn ystod y 12 mis diwethaf.
Canfu cwestiynau newydd ar oruchwyliaeth fod 20 y cant o'r optometryddion sy'n gweithio a ymatebodd wedi gweithio fel goruchwyliwr i optometryddion dan hyfforddiant cyn cofrestru yn ystod y 12 mis diwethaf. Nododd 62 y cant mai eu cymhelliant oedd yr awydd i helpu eraill i ymuno â'r proffesiynau. Ond disgrifiodd goruchwylwyr hefyd bwysau ynghylch rheoli amser a llwyth gwaith a oedd yn creu heriau iddynt.
Y rhesymau mwyaf cyffredin dros ymuno â'r proffesiynau optegol oedd diddordeb mewn iechyd/gofal llygaid ( 67% ) ac awydd i helpu pobl ( 55% ).
Dywedodd Steve Brooker, Cyfarwyddwr Strategaeth Rheoleiddio GOC:
“Mae ymchwil eleni yn tynnu sylw at yr heriau parhaus y mae cofrestreion yn eu hwynebu mewn ymarfer clinigol bob dydd oherwydd nodweddion eu hamgylchedd gwaith a’r effaith drafferthus y mae hyn yn ei chael ar eu lles ac ar eu gallu i ddarparu gofal diogel i gleifion.
Er mwyn deall rhai o'r heriau'n fanylach, yn arolwg eleni, cyflwynwyd cwestiynau newydd i ddeall effeithiau posibl pwysau amser a masnachol yn y gwaith. Mae'n ymwneud â faint o gofrestreion a nododd fod y pwysau hyn yn digwydd weithiau neu'n aml. Roedd y cofrestreion hyn yn fwy tebygol o nodi eu bod yn ei chael hi'n anodd darparu'r lefel ddigonol o ofal sydd ei hangen ar gleifion, gan awgrymu cysylltiad rhwng y pwysau hyn a diogelwch cleifion.
Rydym yn lansio adolygiad thematig ar arferion masnachol a diogelwch cleifion er mwyn deall yn well sut y gallwn gefnogi cofrestreion a diogelu'r cyhoedd. Rydym am glywed yn uniongyrchol gan gofrestreion am eu barn a'u profiadau, felly byddwn yn cynnal cyfres o sgyrsiau ar LinkedIn ar y pwnc hwn.
Cynhaliwyd yr arolwg rhwng mis Mawrth a mis Mai 2025 a derbyniodd gyfanswm o 3,798 o ymatebion, sy'n cynrychioli cyfradd ymateb o 12%.
