Ymchwil canfyddiadau cyhoeddus 2025

Mae ein hymchwil i ganfyddiadau’r cyhoedd yn edrych ar farn a phrofiadau’r cyhoedd o ddefnyddio gwasanaethau gofal llygaid. Cynhaliwyd yr ymchwil gan DJS Research, gan gyfweld â sampl gynrychioliadol o 2,012 o bobl yn y DU rhwng 17 - 24 Chwefror 2025.

Prif ganfyddiadau

Bodlonrwydd uchel gan y cyhoedd, ond cleifion agored i niwed yn llai tebygol o fod yn hapus gyda gwasanaethau gofal llygaid

Roedd 87 y cant o ymatebwyr yr ymchwil yn fodlon ar eu profiad cyffredinol mewn practis optegydd/optometrydd, tra bod 93 y cant o ymatebwyr yn hyderus y byddant yn derbyn safon uchel o ofal gan bractis optegydd/optometrydd. Mae'r ffigur hwn yn parhau i fod yn uwch nag mewn practisau deintyddol (80 y cant), fferyllfeydd (86 y cant), a phractisau meddygon teulu (78 y cant). 

Fodd bynnag, nid yw profiad cadarnhaol yn wir i bawb. Mae'r ymchwil yn dangos bod rhai o'r rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas yn llai tebygol o fod wedi cael prawf golwg yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf neu eu bod yn llai bodlon â'u profiad, a allai arwain yn y pen draw at ganlyniadau iechyd cyffredinol gwaeth. Mae'r ymatebwyr sy'n llai bodlon â'u profiad cyffredinol yn cynnwys y rhai ag anabledd, gofalwyr ac enillwyr incwm cartref isel, yn ogystal â'r rhai o gefndir lleiafrifol ethnig. 

Mae practis optegydd/optometrydd yn parhau i fod y lle mwyaf tebygol y byddai'r cyhoedd yn mynd iddo pe bai problem llygaid yn codi.

Byddai mwy o bobl yn troi at bractis optegydd/optometrydd am broblemau llygaid yn y lle cyntaf (36 y cant), o'i gymharu â meddyg teulu (27 y cant), fferyllfa (14 y cant) neu ysbyty llygaid (9 y cant). Fodd bynnag, mae amrywiadau rhanbarthol pendant. Mae'r rhai yn Lloegr yn parhau i fod yn llai tebygol o droi at bractis optegydd/optometrydd yn gyntaf (33%), tra bod y rhai yn yr Alban (53%) a Chymru (53%) yn fwy tebygol o wneud hynny. Yng Ngogledd Iwerddon, mae 44% yn dweud y byddent yn troi at bractis optegydd/optometrydd yn gyntaf.

Costau

Mae cost sbectol/lensys cyffwrdd (22%) a phrofion golwg/archwiliadau llygaid (17%) yn parhau i fod y prif resymau pam mae rhai yn teimlo'n anghyfforddus wrth ymweld â phractis optegydd/optometrydd, er nad yw hanner yn teimlo'n anghyfforddus o gwbl (49%).

Rhywbeth yn mynd o'i le gyda'r gwasanaeth/gofal

Mae'r rhai ag anabledd yn fwy tebygol na'r cyfartaledd o ddweud bod rhywbeth wedi mynd o'i le gyda'u gwasanaeth neu ofal (19 y cant), fel y mae gofalwyr (23 y cant), a'r rhai ag incwm cartref o lai na £20,000 (19 y cant).