Mae'r GOC yn cyhoeddi adroddiad Addysg Optegol y DU ar gyfer 2025

Rydym wedi cyhoeddi ein Hadroddiad Addysg Optegol y DU 2025 ar gyfer cymwysterau a gymeradwywyd gan y GOC, sy'n darparu dadansoddiad o addysg a hyfforddiant myfyrwyr a hyfforddeion optegol a sylwebaeth ar ddatblygiadau'r sector.  

Bob blwyddyn, fel rhan o’n Dull Sicrhau Ansawdd a Gwella (QAEM), mae’n ofynnol i bob darparwr cymwysterau a gymeradwyir gan y GOC gyflwyno gwybodaeth sy’n ymwneud â newidiadau i gymwysterau, newidiadau i’r modd y cyflwynir cymwysterau a/neu’r asesiad (gan gynnwys risgiau i gyflwyno), gwersi a ddysgwyd, ac arfer da.  

O dan Ddeddf Optegwyr 1989, mae gennym y pŵer i gymeradwyo a sicrhau ansawdd cymwysterau sy’n arwain at gofrestriad GOC neu gofrestriad arbenigedd, sy’n cynnwys pob elfen o hyfforddiant, dysgu ac asesu y mae’n rhaid i ddarparwr eu darparu er mwyn i’w fyfyrwyr gwblhau eu hastudiaethau’n llwyddiannus ac ymuno â’r Cofrestr GOC.   

Dadansoddwyd y wybodaeth a ddarparwyd gennym i nodi:  

• diweddariadau am ddigwyddiadau allweddol a newidiadau ar lefel cymhwyster;  

• risgiau a materion cyfredol yn ymwneud â chymwysterau unigol cymeradwy;  

• themâu, cryfderau, a risgiau o fewn y sector addysg optegol;  

• amrywiaeth y myfyrwyr o fewn y sector optegol;  

• enghreifftiau o arfer dda a gwersi a ddysgwyd; a  

• ffyrdd y gellid datblygu gweithgareddau sicrhau ansawdd y GOC.  

Yn ystod 2023/24, cyflwynwyd cyfanswm o 37 o gymwysterau ar draws 4,930 o fyfyrwyr optegol.   

Mae'r adroddiad yn myfyrio ar y newidiadau parhaus sy'n digwydd yn y sector addysg optegol. Mae bron pob darparwr addysg a hyfforddiant wedi addasu i ofynion addysg a hyfforddiant (ETR) newydd y GOC ar gyfer cymwysterau lefel mynediad. Cyflwynwyd y newidiadau hyn i sicrhau bod y cymwysterau a gymeradwywn yn addas at y diben, gyda disgwyl i'r carfannau ETR cyntaf raddio yng Ngwanwyn 2027. Byddwn yn comisiynu ymchwil i fesur effeithiolrwydd y gofynion newydd.  

Nawr bod gweithredu'r ETR wedi symud ymlaen, rydym yn gweld diddordeb sylweddol mewn cymwysterau newydd mewn optometreg ac opteg ddosbarthu, gyda rhai darparwyr yn anelu at groesawu eu derbyniadau cyntaf ym mis Medi 2026. Mae penderfyniadau'r llywodraeth ar gyllid ar gyfer prentisiaethau yn debygol o gynyddu cymwysterau mewn opteg ddosbarthu. Fodd bynnag, ymddengys bod cynnydd wrth ddatblygu prentisiaeth optometreg wedi dod i stop dros y flwyddyn ddiwethaf. 

Mae newid hefyd ar ddod i broses gofrestru'r GOC ar gyfer ymgeiswyr rhyngwladol. Yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus, rydym wedi datblygu dau lwybr amgen i gofrestru ar gyfer ymgeiswyr o'r fath gan gynnwys mynediad uniongyrchol i'r gofrestr (yn amodol ar wiriadau terfynol y GOC) a chwblhau cymhwyster a gymeradwywyd gan y GOC yn llwyddiannus sy'n bodloni'r ETR. Rydym wedi cynnal dadansoddiad o gymwysterau optometreg a systemau cymwysterau cyfatebol posibl nad ydynt yn y DU i nodi pa rai a allai gynnig mynediad uniongyrchol. Cyhoeddir y dadansoddiad hwn yn fuan. 

Eleni rydym wedi newid fformat yr adroddiad hwn i ganolbwyntio ar bum canlyniad lefel uchel yr ydym am eu cyflawni. Mae ein dadansoddiad data a'n sylwadau ar ddatblygiadau yn y sector wedi'u trefnu o amgylch pob un o'r canlyniadau hyn, yn hytrach na phenodau ar wahân ar gyfer pob proffesiwn gofal llygaid, fel yr oedd yn wir mewn blynyddoedd blaenorol. Byddwn yn parhau i fireinio ein dull ar gyfer rhifynnau'r adroddiad hwn yn y dyfodol yn seiliedig ar yr adborth a dderbynnir.  

Y pum canlyniad lefel uchel yw:   

• Canlyniad 1 – Digon o fyfyrwyr i ddiwallu anghenion cleifion 

• Canlyniad 2 – Mae cymwysterau’n cyfarparu cofrestreion i ddarparu gofal llygaid diogel ac effeithiol i bawb 

• Canlyniad 3 – Lefelau uchel o foddhad a lles myfyrwyr 

• Canlyniad 4 – Sector cryf, arloesol a gwydn 

• Canlyniad 5 – Mae cymwysterau ôl-gofrestru yn cefnogi cofrestreion i ddarparu ystod eang o wasanaethau gofal llygaid mewn cymunedau 

Gofynnwyd hefyd i ddarparwyr ddarparu data gwell ar gydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant mewn amrywiol feysydd gan gynnwys derbyniadau, dilyniant a chyrhaeddiad. Mae'r wybodaeth ychwanegol hon yn adlewyrchu disgwyliadau cryfach y PSA ynghylch Safon 3 a gyflwynwyd yn 2019, sy'n ystyried a yw rheoleiddwyr yn deall amrywiaeth eu rhanddeiliaid ac yn sicrhau nad yw eu prosesau'n gwahaniaethu'n annheg. 

Am fwy o wybodaeth, gweler Adroddiad Addysg Optegol y DU 2025 .